နေနဲ့လ အင်္ဂလိပ်စာ (ဒေါက်တာစိုးသန်း)

နေနဲ့လ အင်္ဂလိပ်စာ

ဒီနေ့မနက် အလုပ်ကို အမြန်လမ်းပေါ် ကားမောင်းသွားနေတုန်း ဘာကြောင့်ရယ်မသိ ကိုယ်တွေငယ်ငယ်က နာမည်အရမ်းကြီးခဲ့တဲ့ အဆိုတော်ကြီး Playboy သန်းနိုင်ရဲ့ ပကာသနဇာတ်ပျက်သမား ဆိုတဲ့သီချင်းရဲ့ စာသားအပိုင်းအစလေးတွေ စိတ်ကူးထဲပေါ်လာတယ်....
" နေရယ်လရယ်ဆိုတာ အချိန်အခါရှိပါတယ်နော်
နေ့ခင်းမှာ လ မသာ၊ ညဦးဖက် နေမထွက်ပါ"🎶🎵🎶
သိပ်ကြိုက်ခဲ့တဲ့ သီချင်းတစ်ပုဒ်ပါ။

ကိုယ်တွေရဲ့ အထက် ဟိုးအမြင့်ကြီးမှာရှိနေကြပြီး ကလေးဘဝကတည်းက မော့ကြည့်မိတိုင်း စိတ်ကူးယဉ်စရာတွေ၊ အတွေးလေးတွေများစွာပေးလေ့ရှိတဲ့ မိုးကောင်းကင်ပေါ်က ဝိုင်းစက်နေတဲ့ နေမင်းကြီးနဲ့ ဖိုးလမင်းကြီးတို့ အကြောင်း the Sun and the Moon နဲ့ပတ်သက်တဲ့ အသုံးများလို့ သိထားသင့်တဲ့ စကားအသုံးအနှုန်းလေးတွေ၊ စကားပုံလေးတွေကို ဒီဆောင်းပါးမှာ ဖော်ပြပါ့မယ်။ ကိုယ်တို့ မြန်မာစာမှာ
နေမြင့်လေ အရူးရင့်လေ
ခွေးရူးကောင်းစား တစ်မွန်းတည့်
နေရိပ်လို နေပူကစောင့်
နေနှင့်လ၊ ရွှေနှင့်မြ
လသာတုန်း ဗိုင်းငင် .. စသည်ဖြင့်စကားပုံတွေရှိသလို အင်္ဂလိပ်စာမှာလည်း sun နဲ့ moon ပါတဲ့နေ့စဉ်သုံး အင်္ဂလိပ်စကားမှာ အသုံးအမျိုးမျိုးရှိကြပုံကို လေ့လာကြပါစို့။

🌞Sun နဲ့ သက်ဆိုင်တာလေးတွေ စကြည့်ကြရအောင်။ အခြေခံဝါကျလေးတွေ ပြောတတ်၊ ရေးတတ်အောင်လို့ သေသေချာချာမှတ်ကြပါ။

📍The sun rises in the east and sets in the west.
အရှေ့အရပ်မှနေထွက်ပြီး အနောက်အရပ်မှာ နေဝင်တယ်။ (လွယ်ပေမဲ့ မှန်အောင်ပြောနိုင်ရမယ်။ နေထွက်တာကို sunrise နေဝင်တာကို sunset သို့မဟုတ် sundown လို့ noun လိုသုံးပုံတွေပါတွဲမှတ်ပါ။)

📍Let's go out for a walk while the sun is shining.
နေသာနေတုန်း လမ်းလျှောက်ထွက်ကြရအောင်။

📍I think I have had too much sun today - I have a headache.
ဒီနေ့တော့ ငါ နေပူမိတာများသွားပြီနဲ့တူတယ်။ ခေါင်းကိုက်နေပြီ။ (I have had too much sun ...တဲ့။ မြန်မာကျောင်းသားတွေ မသိလို့ မသုံးဖြစ်မဲ့ သဘာဝကျတဲ့ အသုံးကောင်းလေးတွေကို မှတ်ပါ။)

📍Let's go and sit out in the sun.
နေပူထဲ ထွက်ထိုင်ကြရအောင်။ (in the sun ကိုမှတ်ပါ)

📍Let's sit here in the sun.
ဒီနေသာတဲ့နေရာမှာ ထိုင်ကြရအောင်။
(သူတို့ရာသီဥတုက များသောအားဖြင့် gloomy တိမ်ဖုံးပြီး မှုန်မှိုင်းနေတတ်တော့ နေသာရင် အခွင့်ထူးတစ်ခုလို ခံစားချင်ကြတဲ့ အင်္ဂလိပ်တွေလေ)

📍The dark clouds disappeared and the sun came out.
တိမ်ညိုတိမ်မှောင်တွေပျောက်သွားပြီး နေထွက်လာတယ်။

sun ကို Verb လိုသုံးရင် to sun oneself= to sunbathe နေပူစာလှုံသည်။
📍He sat on the balcony sunning himself.
သူဟာ လသာဆောင်မှာ ထိုင်ပြီး နေပူဆာလှုံနေတယ်။

နေဆာလှုံတာကို to bask in the warm sunshine သို့မဟုတ် to bask in the sun လို့လည်း အသုံးများတာကိုမှတ်ပါ။ အနောက်နိုင်ငံသားတွေက ပင်လယ်ကမ်းခြေ beach မှာ အဝတ်မပါဘဲ နေဆာလှုံကြပြီး နေလောင်နေတဲ့အသားအရောင် sun tan ရအောင်ငွေကုန်ကြေးကျခံပြီးလုပ်ယူကြရရှာတာ။ အဲဒီ sun tan ရှိမှ sexy ဖြစ်တယ်၊ ပိုက်ဆံရှိလို့ holiday ထွက်ခဲ့နိုင်သူဆိုပြီး ဂုဏ်ယူတတ်ကြတယ်ဆိုပဲ။ ကိုယ်တွေ အသားရောင်ကတော့ သူတို့လို နေပူထဲ ငါးခြောက်လှန်းသလို လုပ်ယူစရာမလိုဘူးပေါ့နော်။ original tan ပေါ့...ဟဲဟဲ။

sun ရဲ့ Adjective ဖြစ်တဲ့ sunny ဟာ အဓိပ္ပါယ်နှစ်မျိုးရှိတယ်။
📍We are having the party in the garden, so I'm praying it'll be sunny.
ပါတီပွဲကို ပန်းခြံထဲမှာကျင်းပမှာမို့လို့ နေသာပါစေ (မိုးမရွာဖို့) လို့ငါဆုတောင်းနေတယ်။ (ဒီဝါကျမှာ sunny က နေသာသော ဆိုတဲ့အဓိပ္ပါယ်။)

📍My brother has a very sunny disposition.
ငါ့အကိုဟာ အပူအပင်ကင်း အမြဲပျော်ပျော်နေတတ်သူ။ (ဒီဝါကျမှာ sunny ဟာ happy, free from worry or anger ပေါ့ပေါ့ပါးပါးနေတတ်သူ၊ ရွှင်ရွှင်ပျပျရှိသူ။ cheerful personality ပေါ့။ have a sunny disposition လို့ အတွဲလိုက် အလွတ်ရအောင်မှတ်ပါ။)

Sun နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ထပ်မှတ်ထားရမဲ့ idioms တွေ၊ expressions စကားအသုံးအနှုန်းတွေ ဆက်မှတ်ကြစို့။

everything under the sun= ကမ္ဘာလောကကြီးမှာ ရှိသမျှ အကုန်
(everything that exists or is possible)

📍I have tried everything under the sun on this stain, but I just can't get rid of it.
ငါတော့ ဒီအစွန်းချွတ်ဖို့ကို ရှိတာတွေအကုန်သုံးပြီး ကြိုးစားပြီးပြီ။ ချွတ်လို့ကိုမရတာ။

📍You cannot know everything under the sun.
အရာခပ်သိမ်းတော့ မင်းဘယ်သိနိုင်ပါ့မလဲ။

ဟိုတစ်နေ့ကတော့ ကျောင်းသားတစ်ယောက်က သူလုပ်ချင်တဲ့ research topic ကို စိတ်အားထက်သန်စွာနဲ့ ပြောနေတုန်း နောက်တစ်ယောက်က သူ့ကို There is nothing new under the sun. လို့ ခပ်ချေချေလေးထောက်ပြလိုက်တာ မှတ်မိသေးတယ်။ nothing new under the sun ဒီလောကကြီးမှာ အသစ်အဆန်းဆိုတာ မရှိပါဘူး။ ရှေ့လူတွေက အကုန်လုပ်၊ အကုန်တီထွင်သွားပြီးပါပြီတဲ့။ ဒီလို attitude ရှိတဲ့သူမျိုးဟာ ဘာသုတေသနမှလည်း ပြီးမြောက်အောင်လုပ်နိုင်မှာမဟုတ်သလို အဆင့်မြင့်ဘွဲ့ကြီးတွေနဲ့လည်းဝေးမဲ့သူပေါ့။

The sun sets on something.
(It ends.)
တစ်ခုခုပြီးဆုံး အဆုံးသတ်သွားပြီ၊ မရှိတော့ဘူး၊ ပြီးသွားပြီ၊ နေဝင်သွားပြီတဲ့။

📍It used to be said that Britain rules an empire on which the sun would never set.
ဗြိတိသျှတွေဟာ နေမဝင်အင်ပါယာကြီးကို အုပ်စိုးတာလို့ အဆိုရှိခဲ့ဖူးတယ်။

နောက်တစ်ခုကတော့ နည်းနည်းရိုင်းလိမ့်မယ်။ သို့သော်လည်း Speaking မှာ ရင်းနှီးသူတွေနဲ့ လွတ်လွတ်လပ်လပ်သုံးတတ်ကြလို့ သိထားသင့်ပါတယ်။ နားနဲ့မနာ ဖဝါးနဲ့နာပါ။

📍think the sun shines out (of) somebody's arse/ backside= လူတစ်ယောက်ကို အချစ်ဝင်ရင် အပြစ်မမြင်တတ်တော့သလိုပေါ့။ အဲဒီလူကို ဘယ်လောက်တောင် အထင်ကြီးလေးစားနေသလဲဆိုရင် နေမင်းကြီးတောင် သူ့ရဲ့ ဖင်ကနေထွက်တာလို့ ထင်နေတာမျိုးတဲ့။
(to love and admire someone so much that you don't think they have any bad qualities)

a place in the sun ဆိုတာကတော့ နေပူထဲကနေရာလို့ ဘာသာပြန်ရင် မှားလိမ့်မယ်။
📍a place in the sun= a position of favour or advantage။ အောင်မြင်နေတာ၊ အဆင်ပြေနေတာ၊ နာမည်တစ်ခုပေါက်သွားတာမျိုး။

အိပ်ရာဝင်၊ အိပ်ရာထတာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အသုံးနှစ်ခုကို ထပ်ကြည့်ပါ။

📍Go to bed with the sun= စောစောအိပ်ရာဝင်သည်
📍Rise with the sun= စောစောအိပ်ရာထသည်၊ နေထွက်သည်နှင့်ထသည်

📍Have the sun in one's eyes. နေထိုးလို့ မျက်စိကျိန်းသွားတာ

ကဲ sun နဲ့ပတ်သက်တဲ့ စကားပုံလေးနှစ်ခုကို နောက်ဆုံးထပ်မှတ်ကြပါစို့။

"Make hay while the sun shines."
နေသာတုန်း မြက်ခြောက်ခံပါ။ (အချိန်ရှိခိုက် လုံ့လစိုက်။ လသာတုန်း ဗိုင်းငင်)

"Never let the sun go down on your anger."
ဒေါသစိတ်ကို နောက်တစ်နေ့မကူးပါစေနှင့်။ (ဖြစ်နိုင်ရင် ဒီနေ့မှာပဲ ခွင့်လွှတ်လိုက်ပါ၊ စိတ်လျှော့လိုက်ပါ။)

🌛🌜Moon လမင်းနဲ့ ပတ်သက်တာတွေ ဆက်လေ့လာကြစို့။

📍What time does the moon rise?
ဘယ်အချိန်မှာ လ ထွက်/လသာသလဲ။

📍What time does the moon set?
ဘယ်အချိန်မှာ လ ဝင်သလဲ။

moon ဖိုးလမင်းကြီးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အင်္ဂလိပ်စကား အသုံးအနှုန်းတွေအကြောင်းပြောမယ်ဆိုရင်တော့ လူတိုင်းသိပြီးသားဖြစ်တဲ့ honeymoon လည်းချန်ထားဖို့မသင့်ဘူး။ လက်ထပ်ပြီးကာစ ဇနီးမောင်နှံ ပျားရည်စမ်းခရီးထွက်တာကို to go on a honeymoon လို့အတွဲလိုက်သုံးပုံကိုမှတ်ပါ။

moon face ကတော့ လမင်းကြီးလို ဝိုင်းစက်နေတဲ့မျက်နှာကိုခေါ်တာ။

moonlight ဟာ လရောင်ဆိုပေမဲ့ moonlight ကို verb လိုသုံးရင် ထူးခြားတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ဖြစ်သွားပြန်တယ်။ moonlighting ဆိုတာ ကိုယ့်မှာပင်မ အချိန်ပြည့်အလုပ်ရှိရဲ့သားနဲ့ ညနေပိုင်းမှာ၊ ညပိုင်း ရုံးချိန်ပြင်ပမှာ နောက်အလုပ်တစ်ခုကို အလုပ်ရှင်မသိစေရအောင် လျို့ဝှက်လုပ်တာ။ အောက်ဆိုက်လုပ်တယ်ပေါ့။ အဲဒီလိုလုပ်သူကို moonlighter လို့ခေါ်ပါတယ်။

📍Though he has an office job, Bo Bo moonlights as a cabbie.
ရုံးအလုပ်ရှိပေမဲ့ ဘိုဘိုဟာ အငှားကားမောင်းတဲ့အလုပ်လည်း အပိုလုပ်တယ်။

📍Most of the school teachers are moonlighting to make ends meet.
ဝင်ငွေထွက်ငွေလောက်ငှအောင်လို့ ကျောင်းဆရာ ဆရာမအများစုဟာ အပြင်မှာ ကျုရှင်တိတ်တိတ်သင်ကြရတယ်။

moonlight လရောင်ပါတဲ့ နောက် အသုံးတစ်ခုကတော့ do a moonlight flit တဲ့။ အကြွေးမဆပ်ဘဲ တိတ်တိတ်လေးထွက်ပြေးသွားတာ၊ လစ်သွားတာ၊ ဘတ်သွားတာပေါ့။

moonshine လည်းမှတ်ထားပါဦး။ လသာတယ်လို့မမှတ်နဲ့။ moonshine ဆိုတာ အရက်ပုန်း alcohol that is made illegally ပါ။

📍to shoot for the moon= လကိုမှန်အောင် ထိအောင်ပစ်သည်တဲ့။ to be very ambitious ရည်မှန်းချက်ကြီးတာကိုပြောတာ။ The sky is the limit. လိုပေါ့။

📍crying for the moon= လကိုကြည့်ပြီး အော်ငိုတယ်ဆိုတာ ကိုယ်နဲ့ မမီတာကို တုံးခုပြီးလှမ်းချင်တာမျိုး၊ looking for what is beyond one's reach မဖြစ်နိုင်တာကိုမှ လိုချင်နေတာမျိုး။

moon ကို Verb လိုသုံးထားတဲ့ စိတ်ဝင်စားစရာ အသုံးလေးတွေ ထပ်ကြည့်ပါဦး။

moon around= ဘာမှ မယ်မယ်ရရမလုပ်ဘဲ အချိန်ဖြုန်းနေတာ၊ စိတ်လေနေလို့၊ အချစ်နာကျနေလို့ စသည်ဖြင့်။
📍She was mooning around the house all weekend.
စနေ တနင်္ဂနွေနှစ်ရက်လုံး သူဟာ အိမ်မှာ ယောင်စိန်လုပ် အချိန်ဖြုန်းပစ်နေတယ်။

moon over somebody/ something= ဘာအလုပ်မှမလုပ်ဘဲ သူ့အကြောင်းတွေးပြီးကြွေနေတာ၊ အချစ်နာကျနေတာ။
📍He spends all his time mooning over a girl at school.
သူဟာ အချိန်ရှိသရွေ့ ကျောင်းကကောင်မလေးအကြောင်း တွေးပြီး ကြွေနေတာ။

နောက်ထပ်ပြောမဲ့ moon ကို verb လိုသုံးတဲ့ to moon ဟာ နည်းနည်းတော့ မျက်လုံးပြူးရလိမ့်မယ်။ ရိုင်းပေမဲ့လည်း သိထားသင့်တာပါပဲ။ to moon ဆိုတာ ဘာလဲ ဖတ်ကြည့်ပါ။

moon= show your naked bottom in public (သရော်တဲ့အနေနဲ့၊ ဆန္ဒပြတဲ့အနေနဲ့ ဖင်လှန်ပြတာတဲ့)
📍Two men were arrested and charged with indecent exposure after they mooned a police officer.
ရဲအရာရှိကို ဖင်လှန်ပြတဲ့လူနှစ်ယောက်ကို ဖမ်းလိုက်ပြီး မဖွယ်မရာပြုမှုနဲ့ တရားစွဲလိုက်တယ်။

moon ပါတဲ့ Idioms လေးတွေဆက်ကြည့်ကြရအောင်။

Once in a blue moon= not very often; rearely
လပြာမှတစ်ခါ၊ ရှားရှားပါးပါးဖြစ်ခဲတာမျိုး
📍My brother lives in Bangkok, so I only see him once in a blue moon.
ငါ့အစ်ကိုက ဘန်ကောက်မှာနေတာမို့ တွေ့ရခဲပါတယ်။

be over the moon= very pleased
အရမ်းပျော်ပြီး သဘောကျနေတာ
📍She was over the moon about/with her new iPhone.
သူဟာ အိုင်ဖုန်းအသစ်ရလို့ ပီတိတွေဖြာနေတာ။
to be over the moon about
to be over the moon with ပြောင်းသုံးလို့ရတာမှတ်ပါ။

The moon on a stick= everything you could possibly want, including things that are difficult or impossible to get
ဖိုးရွှေလကို ရေခဲချောင်းလိုမျိုး တုတ်ချောင်းလေးနဲ့ထိုးပြီး ပေးမယ်တဲ့။ မင်းလိုချင်တယ်ဆို ဘာမဆိုဆောင်ကျဉ်းပေးပါ့မယ်လို့ပြောတာ။ ဓူဝံကြယ်ပင်ဆွတ်ပေးရမလား ဆိုသလိုပေါ့။

📍What more do you want, the moon on a stick?
ဘာများထပ်လိုချင်သေးသလဲ၊ လမင်းကြီးကိုဆွတ်ခူးပေးရအုံးမလား။

📍I'd love to have a sports car, and a big condo by Inya Lake. And the moon on a stick if that is not too much hassle.
ငါ ပြိုင်ကားတစ်စီးနဲ့ အင်းယားကန်ဘေးက ကွန်ဒိုတစ်လုံးလိုချင်တယ်။ သိပ်အပန်းမကြီးဘူးဆိုရင် ဖိုးလမင်းကြီးပါ ဆွတ်ခူးပေးပါ။

moon အကြောင်းပြောရင်း အဆုံးသတ်ခါနီးသတိရမိတာက lune ဆိုတဲ့ ပြင်သစ်စကားလုံးလေး။ French မှာ lune ဟာ moon လို့အဓိပ္ပါယ်ရတယ်။ Latin မှာတော့ luna ပေါ့။ ဟိုးရှေးခေတ်က လရောင်ကြောင့် epilepsy seizures ဝက်ရူးပြန်တာဖြစ်စေတယ်လို့ ယူဆခဲ့ကြလို့နဲ့တူပါရဲ့၊ အောက်မှာပေးထားတဲ့ လနဲ့ပတ်သက်တဲ့ စကားလုံးသုံးလုံးရဲ့ အဓိပ္ပါယ်ဟာ ရူးတာကိုပြောတာတွေဖြစ်နေကြတာပေါ့။ insane, mad, crazy စသည်ဖြင့်။

lunatic = crazy person
lunacy= craziness
loony= crazy

ကဲ...စာလည်းတော်တော်ရှည်သွားပါပြီ။ the Sun and the Moon အင်္ဂလိပ်အသုံးတွေလည်း စုံသွားပြီ။ ဒါ့ကြောင့် ဒီဆောင်းပါးကို Irish ကဗျာဆရာကြီး William Butler Yeats ရဲ့ ရိုးရှင်းတဲ့ ကဗျာလေးနဲ့ အဆုံးသတ်လိုက်ပါရစေ။

I carry
the sun
in a golden cup.
The moon
in a silver bag.

W.B.Yeats

With love,
Dr.Soe Than
June 29, 2018